در قسمت قبلی، در مورد متاورس و آینده نزدیک آن کمی صحبت کردیم. در این قسمت می خواهیم با تکنولوژی هایی آشنا شویم که به کمک آنها دنیای متاورس ساخته می شوند و ببینیم این تکنولوژی ها چقدر تکامل یافته اند تا میزان نزدیکی خودمان به جهان های متا را بسنجیم.
متاورس نتیجه چندین تکنولوژی و ترکیب علوم مختلف خواهد بود. اگر می خواهید جهان های مجازی آینده را بشناسید و تصور کنید، خوب است که اطلاعات عمومی در مورد این تکنولوژی ها داشته باشید.
پردازنده های سریع، کوچک و سبک
همانند بازی های کامپیوتری، در متاورس کامپیوتر باید در لحظه بر اساس شرایط، فیلم، صدا و اطلاعات دیگر بسازد. این ساخته شدن بر اساس پردازش اطلاعات اتفاق محیط متاورس انجام می شود.
مثلا در یک بازی کامپیوتری، اگر شخصیت بازی از زیر یک درخت عبور کند، بسته به زاویه درخت و تابش آفتاب و رنگ و جنس زمین شبیه سازی شده، باید شکل و رنگ سایه ها محاسبه شود. هرچه بخواهیم کیفیت گرافیک و صدا و … در این محیط بهتر شود و هرچه تعداد پارامترهای تاثیرگذار روی محیط بیشتر باشد، محاسبات بیشتر و پیچیده تر می شوند و نیاز به کامپیوترهای پیشرفته تری است. اگر قرار باشد این کامپیوتر به هدست منتقل شود، باید علاوه بر سریع بودن سبک و کوچک هم باشد.
هوش مصنوعی
برای ایجاد محیط شبیه سازی شده، لازم است اجزاء محیط بتوانند تا حدودی با هوش مصنوعی رفتار هوشمندانه ارائه دهند. مثلا در یک دفتر کار شبیه سازی شده، با استفاده از هوش مصنوعی کارمندانی می توانند شبیه سازی شوند که بفهمند آواتارهای اصلی(انسانها) چه می گویند و پاسخشان را بدهند. یا اینکه با استفاده از هوش مصنوعی رفتارهای انسانها در این محیط نظارت شود و نظم و قانون اعمال شود.
کنترلرها و سنسورها
محیط متاورس باید بتواند به نوعی از انسان فیدبک بگیرد و بر اساس آن رفتار کند. مثلا بفهمد فرد روی خود را به سمتی کرد و بر آن اساس صدا و تصویر لازم را برایش ایجاد کند. یا در مدل های پیشرفته تر سیگنال های مغز فرد را دریافت کند و بر اساس آن عملی انجام دهد.
شبیه ساز تصویر، صدا و سایر حس ها
محیط متاورس می تواند حواس انسان را شبیه سازی کند. این شبیه سازی می تواند در قالب نمایشگرهای مجازی(در عینک و هدست) یا صدای سه بعدی باشد. ولی حتی از این هم می توان جلوتر رفت و حس بویایی و لامسه را هم شبیه سازی نمود. یکی از تکنولوژی هایی که این کارها را انجام می دهد تراشه هایی است که در مغز انسان کاشته می شوند و می توانند با ارسال سیگنال هایی به مغز، حواس را شبیه سازی کنند.
اینترنت اشیاء(Internet of Things-IoT)
اینترنت اشیاء به معنی اشیائی است که با جهان و اینترنت، ورودی و خروجی دارند و اطلاعاتی را می فرستند و می گیرند. با گسترش این تعاملات اشیاء این امکان به وجود می آید که این اطلاعات با دنیاهای متاورس هم در تعامل باشند و گستره جدیدی از کاربردها ایجاد شود و اطلاعات در سطح وسیع تری نمایش داده شوند.
برای مثال بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از GPS موبایل شما و مکان هایی که شما در دنیای واقعی بیشتر به آنها رفته اید، متاورس محیط منطبق بر سلیقه شما را برایتان ارائه می کند.
تکنولوژی بلاکچین(Blockchain)
تکنولوژی بلاکچین که مبنای اثبات مالکیت در دنیای دیجیتال است یکی از تکنولوژی هایی است که به گسترش متاورس کمک خواهد کرد. در یک دنیای کاملا مجازی، مهم است که بتوانیم مالکیت افراد روی دارایی های مجازی را اثبات کنیم(مانند محتوای تولید شده، هویت، املاک، ماشین، گجت و … در محیط های بازی گونه، بلیت های مجازی).
بلاکچین تکنولوژیی است که به کمک آن می توان اطلاعات دیجیتال را با دو ویژگی مهم ثبت و نگهداری کرد: 1) اطلاعات بین گروهی از اعضا، برای همه آنها ثبت می شود و 2)این اطلاعات غیر قابل تغییر خواهند بود.
با داشتن این دو ویژگی، بلاکچین توانسته است مشکلاتی را در دنیای دیجیتال حل کند. فرض کنید شما در دنیای دیجیتال یک مقاله نوشته اید و می خواهید سندی داشته باشید که این مقاله توسط شما نوشته شده است. کافیست در یک شبکه بلاکچین عضو شوید و یک سند از اینکه مقاله مورد نظر را شما ساخته اید در بلاکچین ایجاد کنید. به این ترتیب: 1)همه اعضای این شبکه سند شما را ثبت می کنند و 2)این سند در شبکه شما هیچ وقت نابود نمی شود و تغییر پذیر هم نیست.
مثال دیگر که همه در مورد آن شنیده ایم ارز دیجیتال مبتنی بر بلاکچین است. فرض کنید شما و گروهی از افراد از کشورهای مختلف با واحدهای پولی مختلف، یک جامعه در فضای مجازی تشکیل داده اید که اجناسی را با هم داد و ستد می کنند. شما می خواهید به جای تبدیل ارز کشورها به هم، یک واحد پولی جدید، مثلا با نام MyCoin برای گروه خودتان ایجاد کنید که تبادلات درون گروه با استفاده از آن انجام شود.
چه کسی در این گروه باید بر داد و ستدهای اعضا نظارت کند، بگوید الان هر کس چقدر MyCoin دارد و وقتی کسی به دیگری پرداخت کرد چند MyCoin از خریدار به فروشنده انتقال دهد؟
این مساله با بلاکچین این طور حل می شود: ما یک پروژه برنامه نویسی تعریف می کنیم که روی یک شبکه بلاکچین، ارز جدید MyCoin را پیاده سازی کنند. به این ترتیب اگر شما یک MyCoin از فرد دیگری بگیرید، همه اعضای شبکه بلاکچین این تبادل را ثبت می کنند و این ثبت، دیگر قابل حذف یا تغییر هم نیست. بنابراین برای همه مشخص می شود که شما مالک این MyCoin هستید. حال اگر شما این MyCoin را به شخص دیگری انتقال دهید، همه در شبکه می دانند که این MyCoin به شخص جدید منتقل شده است. در این شبکه، کسی نمی تواند MyCoin دیگری را بدزدد!
اصطلاحی که در زمینه ارزهای مبتنی بر بلاکچین باید بشناسید ماینینگ(Mining) است. در مثال بالا، این MyCoin ها که بین افراد تبادل می شوند ابتدا از کجا آمده اند؟ در تکنولوژی بلاکچین برای ایجاد یک MyCoin باید محاسبات ریاضی پیچیده و طولانی انجام شود، مانند حل کردن یک پازل سخت.
اعضای گروه باید این محاسبات را با برنامه هایی روی کامپیوتر خود انجام دهند تا بتوانند یک MyCoin جدید در شبکه ایجاد کنند. به این کار ماینینگ گفته می شود. هر عضوی که یک MyCoin جدید ماین کند به خودش تعلق دارد و می تواند آن را در گروه تبادل کند.
وضعیت امروز: واقعا چقدر به متاورس نزدیک شده ایم؟
سوال این است که امروز دنیا چقدر به جهان های متا نزدیک شده است؟
هِدسِت های واقعیت مجازی چند سالی است که به بازار عرضه شده اند.کمپانی متا(فیسبوک سابق) هدست Quest2 را در سال 2020 به بازار عرضه کرده است. این هدست یک کامپیوتر کوچک ولی قدرتمند است که وقتی به چشم می زنید نمایشگر با وضوح بالایی می بینید که محدوده نمایش وسیعی روبروی چشم ایجاد می کند.
هدست یک سیستم ردیاب داخلی دارد که حرکت خود فرد در تمام جهات را تشخیص می دهد. بعلاوه این هدست می تواند حرکت دستهای فرد را هم تشخیص دهد و نیازی به کنترلر مجزا(مثل موس یا دسته بازی) ندارد.
همانطور که موبایل شما می تواند از استورهای اندروید یا ios برنامه دانلود کند، هدست quest هم می تواند به فروشگاه اختصاصی خود بنام Oculus Store وصل شده و برنامه های مختلف که توسط کمپانی های متعدد برای این هدست ها طراحی شده اند را دانلود کند. برای مثال:
- بازی های سه بعدی
- محیط های شبیه سازی شده مثل پرواز، رانندگی یا مدیریت یک کسب و کار یا شبیه سازی مکان های دیدنی، طبیعت، فضا و …
- برنامه های هنری برای ساخت مجسمه یا نقاشی و …
- برنامه های ساخت و بازدید از پروژه های معماری
- ورزش و فیتنس به صورت تعاملی
- محیط آموزشی شبیه سازی شده
- محیط ارتباط اجتماعی مجازی با سایر کاربران و انجام گروهی کارهای مختلف
- محیط کار مجازی و برگزاری جلسات مجازی
تکنولوژی های به کار رفته در هدست ها به سرعت در حال پیشرفت هستند و آنها را کوچکتر و باکیفیت تر و کاراتر می کنند. کمپانی اپل در ژوئن 2023 هدست خود با نام Vision Pro را معرفی کرد. فیسبوک هم خبر داده است نسخه 3 Quest را در سپتامبر همین سال رونمایی خواهد کرد.
هر چند برخی تکنولوژی های مربوط به متاورس پیشرفت خوبی داشته اند(مانند بلاکچین)، ولی واقعیت این است که تکنولوژی های موجود هنوز در ابتدای راه هستند و کارایی کافی برای تبدیل شدن به محصولات همه گیری مثل اینستاگرام و ساعت هوشمند را ندارند. ولی از آنجا که مفاهیم متاورس و تکنولوژی های آن در ذهن بشر شکل گرفته و شرکت های بزرگ سرمایه گذاری های هنگفتی روی آنها کرده اند، می تواند گفت شاید تا 5 الی 10 سال دیگر شاهد ورود متاورس به زندگی هایمان باشیم.
